Door Annemarie
In mijn handletterworkshops en in mijn eigen handletterwerk maak ik graag gebruik van de zogenaamde ‘scriptletter’. Deze letters worden gebaseerd op het ‘aan elkaar schrijven’ wat wij vroeger op school allemaal hebben geleerd. Maar heb je jezelf ooit de vraag gesteld waarom we ‘aan elkaar leren’ schrijven op de basisschool? Waarschijnlijk niet. Regelmatig heb ik tijdens mijn workshop basisschooldocenten die geen eenduidig antwoord daarop hebben. Ze geven wel aan dat het ‘aan elkaar schrijven’ nog steeds de overhand heeft in het basis onderwijs.
‘Aan elkaar schrijven’ was vroeger logisch!
Vroeger was het makkelijk, zegt schrijfspecialist Marion van der Meulen. Kinderen hadden een kroontjespen en een potje inkt, dus lag het praktisch gezien voor de hand om aan elkaar te schrijven. „Als je de pen optilde, moest je hem weer in de inkt dopen om verder te kunnen.”
Maar waarom leren we nu nog steeds aan elkaar schrijven?
Het lijkt deels voort te komen uit het verleden. Op dit moment kiest 1 op de 6 scholen in Nederland voor blokletters ipv het traditionele aan elkaar schrijven. Niemand houdt zich echter wetenschappelijk met schrijven bezig. Toch schrijven oudere kinderen steeds minder verbonden. Het laatste peilingsonderzoek van Cito liet zien dat in groep 8 nog maar 65% van de leerlingen een volledig verbonden schrift hanteert (Jolink e.a., 2012).
Wat is beter: aan elkaar of blokletters?
Wanneer je leert lezen in groep 3 begint dat met gewone blokletters, meestal kleine letters. Ook schrijven begint met blokletters. Heel snel daarna ga je aan elkaar leren schrijven vaak met dit soort letters:
Blokletters lijken eenvoudig, maar je legt tussen de letters ook een traject af door de lucht. Het maakt de bewegingen dus niet makkelijker. Kinderen die aan elkaar leren schrijven, leren dus met meer snelheid te schrijven. Op deze manier leer je als kind ook goed welke letters bij elkaar horen om een woord te maken en gaan de letters niet dwalen. Ook zou het bij blokletters lastiger zijn om hoofdletters van kleine letters te onderscheiden. In het blokschrift zitten nog meer uitdagingen: meer diagonale lijnen (bijvoorbeeld in de v en w) en letters die elkaars spiegelbeeld zijn (bijvoorbeeld b en d). Ook kan het bij het blokschrift lastig zijn de startpositie van de volgende letter te bepalen. Althans, dit zijn een paar van de gedachten die erachter zouden kunnen zitten.
Er is ook wat voor te zeggen om in groep 3 te beginnen met het leren van blokletters. Zo bevat het verbonden schrift golvende lijnen (in de r en de z) die motorisch moeilijk te maken zijn. Bovendien blijken verbindingslijnen tussen letters motorisch veeleisender dan lijnen binnen letters.
Het is echter niet duidelijk welk schrift over het geheel genomen de hoogste motorische complexiteit heeft. Er zijn helaas weinig wetenschappelijk onderbouwde argumenten is er ook recentelijk niet veel onderzoek gedaan naar de verschillen tussen ‘aan elkaar schrijven’ en blokschrift. Omdat er voor basisscholen ook geen richtlijnen zijn voor welk type schrift, is het dus aan de school zelf om te bepalen wat de voorkeur heeft.
Scriptletters en blokletters bij het handletteren
Gelukkig is het bij het handletteren niet nodig om te kiezen! Het is puur de creative invulling die bepaalt wat je gebruikt. Er zijn daarnaast zeer veel verschillende script- en blokletters die allemaal hun eigen uitstraling hebben. Ik gebruik ze daarom allemaal en ook door elkaar. Zelfs de potjes inkt en de kroontjespen gebruik ik regelmatig. Wat is het toch heerlijk om creatief bezig te zijn!!!
Volgende blog
Ik lees graag of je deze blog interessant vond. Mocht je andere vragen of ideeën hebben dan lees ik dat ook graag. Laat dan even een reactie achter op mijn Facebook pagina.
Bronnen:
https://www.rd.nl/vandaag/binnenland/moeten-kinderen-nog-aan-elkaar-leren-schrijven-1.1400898
https://wij-leren.nl/verbonden-schrift-blokschrift-ontwikkeling-leerlingen.php